Rkc Rapport De Participatiewet in Ridderkerk
De rekenkamercommissie Ridderkerk toetst het door het gemeentebestuur gevoerde beleid op rechtmatigheid, doelmatigheid en doeltreffendheid en heeft onderzoeksbureau KplusV gevraagd een onderzoek te doen naar de Participatiewet. Dit onderzoek betreft één van de drie onderzoeken naar de drie decentralisaties in het sociaal domein (Wmo, Jeugdzorg en Participatiewet).
De participatiewet
Met de ingang van de Participatiewet krijgen gemeenten meer verantwoordelijkheid voor de re-integratie van diverse doelgroepen. De wet benadrukt dat mensen nog meer gaan participeren naar vermogen. Het beleid in Ridderkerk laat zich kenmerken door twee hoofddoelen:
•Re-integratieactiviteiten zijn gericht op (duurzame) uitstroom naar werk.
•Wanneer uitstroom (nog) niet mogelijk is, dan is het verkorten van de afstand naar de arbeidsmarkt het doel.
Onderzoeksvraag
Het onderzoek beantwoordt de vraag of de gemeente in de jaren van de onderzoeksperiode (1 januari 2016 tot en met 30 juni 2018) effectief gebruik heeft gemaakt van de middelen en effectief uitvoering heeft gegeven aan de taken vanuit de Participatiewet.
Werkloosheid
De gemeente Ridderkerk heeft gezien een laag werkloosheidspercentage ten opzichte van het landelijk gemiddelde. In Ridderkerk zijn de meeste banen te vinden in de industrie, handel en zakelijke dienstverlening. De opleidingsrichting van de klanten (werkzoekenden) sluit deels aan bij de behoefte van de markt: er is behoefte aan personeel in de zorg en in technische beroepen (ICT en logistiek). Het bestand van Ridderkerk kenmerkt zich door veel personen met een opleiding in de zorg, maar een gebrekkig aantal met een opleiding in de desbetreffende technische beroepen. Per juni 2018 zijn er 877 personen die een bijstandsuitkering hebben in de gemeente Ridderkerk. De instroom is jaarlijks ca. 160 personen, de uitstroom naar werk, opleiding, garantiebaan of zelfstandigheid is circa 110.
Klantenbestand
De gemeente heeft een goed beeld van het klantenbestand. Er zijn geen specifieke doelgroepen (jongeren, ouderen, kort of langdurig werkzoekenden e.d.) die voorrang krijgen ten opzichte van andere. De prioritering (wie krijgt voorrang, waarom, en wat voor trajecten krijgen deze klanten aangeboden) vindt plaats op basis van de professionele inschatting van de klantmanager. De klantmanagers en uitvoerende medewerkers van Werkgeversservicepunt BAR zijn professioneel, hebben een betrokken en persoonlijke houding en een goede kennis van het lokale aanbod van ondernemers en onderwijsmogelijkheden. In het onderzoek komt naar voren dat klanten redelijk tevreden zijn over de informatievoorziening en relatief positief over de aansluiting van het re-integratietraject bij hun persoonlijke omstandigheden.
Beleid
Het beleid laat zich typeren als sociaal en gericht op maatwerk. Handhaving is onderdeel van het beleid, maar in vergelijking met andere gemeenten is Ridderkerk 'rechtmatig, maar niet bijzonder streng'. De gemeente Ridderkerk kent een ruim en divers aanbod van trajecten die kunnen worden ingezet om klanten aan het werk te krijgen, of de afstand tot de arbeidsmarkt te verkorten. De gemeente werkt hierin veel samen met lokale partners (zoals scholen, vrijwilligersorganisaties en welzijnsorganisaties).
De kosten voor re-integratie instrumenten zijn deels inzichtelijk. De kosten die door gemeente en samenwerkingspartners gemaakt worden zijn duidelijk. Op basis van deze gegevens is echter niet inzichtelijk hoeveel individuele trajecten kosten. Hoewel er een tekort is op het BUIG-budget (dat door de gemeente ontvangen wordt van het Rijk en primair wordt ingezet voor het uitbetalen van uitkeringen), is er sprake van een licht overschot op het re-integratiebudget.
Bestuurlijke informatievoorziening
De gemeenteraad kan de ontwikkelingen in het bestand op hoofdlijnen volgen. Informatie over de effectiviteit (aantal ingezette instrumenten, uitstroom per instrument) en budgetten en kosten per klantgroep of per geslaagd traject is echter niet beschikbaar voor de raad. De raad heeft de verordening Participatiewet goedgekeurd en is op verschillende momenten geïnformeerd over ontwikkelingen op het gebied van Werk en Inkomen. De raad is daarbij in de gelegenheid gesteld kaders voor beleid aan te passen.
Conclusies en aanbevelingen
Op basis van de bevindingen heeft de rekenkamercommissie Ridderkerk haar conclusies met aanbevelingen voor de gemeenteraad verwoord in een bestuurlijke nota.